Yanık ve Yaralar | Özel Başarı Hastanesi

Yanık Nedir?

Yanıklar; termal, elektriksel, kimyasal veya elektromanyetik enerjinin neden olduğu ağrılı yaralardır. Sigara içmek ve açık alev, yetişkinlerde yanık yaralanmalarının önde gelen nedenleridir. Hem bebekler hem de yaşlılar, yanık yaralanması için en büyük risk grubundadır.

Termal, radyasyon, kimyasal veya elektriksel temastan kaynaklanan birçok yanık türü vardır.

· Termal yanıklar. Bu yanıklar, deri ve dokuların sıcaklığını yükselten, doku hücresinin ölümüne veya yanmasına neden olan ısı kaynaklarından kaynaklanır. Sıcak metaller, kaynar sıvılar, buhar ve alevler ciltle temas ettiğinde termal yanıklara neden olabilir.

· Radyasyon yanıkları. Bu yanıklar, güneşin ultraviyole ışınlarına veya X ışını gibi diğer radyasyon kaynaklarına uzun süre maruz kalmak sonucunda oluşmaktadır.

· Kimyasal yanıklar. Bu yanıklar, cilt veya gözlerle temas eden güçlü asitler, alkaliler, deterjanlar veya çözücülerden kaynaklanır.

· Elektrik yanıkları. Bu yanıklar, alternatif akım (AC) veya doğru akım (DC) olmak üzere elektrik akımından kaynaklanır.

Yanıkların Sınıflandırması Nasıl Gerçekleştirilir?

Yanıklar, cilt yüzeyine ne kadar derin ve şiddetli nüfuz ettiklerine bağlı olarak birinci, ikinci veya üçüncü derece olarak sınıflandırılır.

· Birinci derece (yüzeysel) yanıklar

Birinci derece yanıklar yalnızca epidermisi veya cildin dış katmanını etkiler. Yanık bölgesi kırmızı, ağrılı, kuru ve kabarcıksız haldedir. Hafif güneş yanığı birinci derece yanık örneğidir. Bu tür yanıklarda uzun süreli doku hasarı nadirdir ve genellikle cilt renginde bir değişim gözlenebilir.

· İkinci derece (kısmi kalınlık) yanıklar

İkinci derece yanıklar epidermisi ve cildin dermis tabakasının bir kısmının hasarını içerir. Yanık bölgesi kırmızı renkte, kabarık, şiş ve ağrılı olabilir.

· Üçüncü derece (tam kalınlık) yanıklar

Üçüncü derece yanıklar epidermisi ve dermisi yok eder. Üçüncü derece yanıklar, derinin altındaki kemiklere, kaslara ve tendonlara da zarar verebilir. Kemikler, kaslar veya tendonlar da yandığında, buna dördüncü derece yanık adı verilebilir. Yanık bölgesi beyaz renkte gözükür. Sinir uçları tahrip olduğu için bölgede ağrı gibi herhangi bir his oluşmaz.

Daha şiddetli ve geniş bölgeyi etkileyen yanıklar, özel tedaviye ihtiyaç duyar.

Yanıkların Etkileri

Ciddi bir yanık, sadece fiziksel olarak değil, duygusal olarak da son derece yıkıcı bir yaralanma olabilir. Sonuçlar sadece yanık kurbanını değil tüm aileyi etkileyebilir. Ciddi yanıkları olan kişilerde uzuv kaybı, şekil bozukluğu, hareket kaybı, yara izi ve tekrarlayan enfeksiyonlar dahil olmak üzere belirli fiziksel yeteneklerde kayıplar oluşabilir , çünkü yanmış deri enfeksiyonla savaşamayacak haldedir. Ek olarak, şiddetli yanıklar derin deri katmanlarına nüfuz ederek vücudun her sistemini etkileyebilecek kas veya doku hasarına neden olabilir.

Yanık Tedavisi

Hafif ve yüzeysel yanık durumunda, evde uygulayabileceğiniz tedavilerin sonrasında günlük rutinininze devam edebilirsiniz. Ancak yanık bölgesi geniş bir bölgeyi kapsıyor veya derin dokuları etkiliyorsa, acil olarak bir hastaneye başvurmanız gerekmektedir.Vücudun pek çok işlevi ve sistemi şiddetli yanıklardan etkilenebileceğinden, rehabilitasyon ihtiyacı daha da önemli hale gelir.

Hafif Yanık Vakalarında Tedavi İçin

Yanık alanı soğuk tutun. Yanmış bölgeyi ılık (soğuk değil) akan suyun altında tutun veya ağrı hafifleyene kadar ılık, ıslak bir kompres uygulayın.
Yanmış alandan aksesuar veya diğer sıkı nesneleri uzaklaştırın. Bölge şişmeden önce bunu hızlı ve nazikçe yapmaya çalışın.
Kabarcıkları paylatmayın. Sıvı dolu kabarcıklar enfeksiyona karşı koruma sağlar. Kabarcık patlarsa, bölgeyi suyla temizleyin.
Losyon uygulayın. Yanık bölge tamamen soğuduğunda, aloe vera veya nemlendirici içeren bir losyon uygulayın. Bu kurumayı önlemeye yardımcı olur ve rahatlama sağlar.
Yanık alanını bandajlayın. Yanık alanını steril bir gazlı bezle örtün. Yanmış cilde baskı uygulamamak için gevşekçe sarın. Bandaj bölgeden havayı uzak tutar, ağrıyı azaltır ve kabarmış cildi korur.

Gerekirse reçetesiz satılan bir ağrı kesici alın.

Ağır Yanık Vakalarında Tedavi İçin

Ağır yanık vakalarında hastanede tedavi altına alınmadan önce:

Yanmış kişiyi daha fazla zarardan koruyun. Bunu güvenli bir şekilde yapabiliyorsanız, yardım ettiğiniz kişinin yanık kaynağıyla temas halinde olmadığından emin olun. Elektrik kaynaklı yanıklar için, yanan kişiye yaklaşmadan önce güç kaynağının kapalı olduğundan emin olun.
Yanan kişinin nefes aldığından emin olun. Gerekirse, nasıl yapılacağını biliyorsanız, müdahale edin.
Takıları, kemerleri ve diğer kısıtlayıcı eşyaları, özellikle yanık bölgelerin çevresinden ve boyundan çıkarın. Yanan alanlar hızla şişer.
Yanık alanını örtün. Soğuk, nemli bir bandaj veya temiz bir bez kullanın.
Büyük, şiddetli yanıkları su ile temas ettirmeyin. Bunu yapmak ciddi bir vücut ısısı kaybına (hipotermi) neden olabilir.
Yanan alanı yüksekte tutun. Mümkünse yaralı bölgeyi kalp seviyesinin üzerine kaldırın.
Şok belirtilerine dikkat edin. Belirti ve semptomlar bayılma, soluk ten rengi veya özellikle sığ bir şekilde nefes almayı içerir.

Yanık rehabilitasyonu akut tedavi aşamasında başlar ve yanığın boyutuna bağlı olarak günler, aylar, yıllar sürebilir. Rehabilitasyon, her hastanın özel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlanmıştır; bu nedenle her program farklıdır. Bir yanık rehabilitasyon programının hedefleri, hastanın mümkün olan en yüksek işlev ve bağımsızlığa dönmesine yardımcı olurken, genel yaşam kalitesini fiziksel, duygusal ve sosyal olarak arttırmayı içerir.

Yanık hastalarının multidisipliner bir ekipte birlikte çalışan tıp uzmanlarının hizmetlerine ihtiyacı vardır, bu ekip genellikle aşağıdaki uzmanları içerir :

· Dermatologlar

· Plastik cerrahlar

· Dahiliyeciler

· Ortopedi cerrahları

· Bulaşıcı hastalık uzmanları

· Yanık bakımı konusunda uzmanlaşmış rehabilitasyon hemşireleri

· Psikologlar / psikiyatristler

· Fiziksel terapistler

· Diyetisyenler

Bu hedeflere ulaşmaya yardımcı olmak için yanık rehabilitasyon programlarında gerçekleştirilen tedavi aşağıdakileri içerir:

· Yara bakımı

· Acı Yönetimi